• urupapuro

Amakuru

Wige gutegura urugendo rwinyanja rwuzuye kwishimisha ibidukikije! Kurikiza ibyifuzo byacu byo kuzigama imyanda, kurinda inyanja no koga izuba… nyamuneka soma!
Kujya ku mucanga biri hejuru yurutonde rwa buri wese mubikorwa byimpeshyi. Kimwe no gusohoka, gupakira ibirori numubumbe nabyo ni ngombwa cyane. Iyo wize byinshi, uzakora neza, kandi ni ngombwa cyane kuzirikana ingaruka zabantu kuri kamere. Bigereranijwe ko toni miliyoni 8 za plastike zinjizwa mu nyanja yacu buri mwaka. Kugirango twirinde kudusigira ingaruka mbi, turashobora kwemeza ko ibicuruzwa bitangiza ibidukikije bipakiye kugirango twitegure urugendo rwuzuye rwuzuye. Muri ubu buryo, niyo twasiga ikintu kimwe cyangwa bibiri inyuma, turashobora kwemeza ko urusobe rwibinyabuzima rwinyanja rutazasenywa na plastiki mbi cyangwa imiti ikaze. (1)
1. Igitambaro cyo ku mucanga kitagira plastiki Shakisha ibidukikije byangiza ibidukikije byangiza ibidukikije bikwiranye, kimwe nki cyakozwe na FiveADRIFT, isosiyete igamije amazi meza kandi igatanga inkunga kubagiraneza. Ubusanzwe igitambaro kigwa nk'ibiringiti cyangwa imyenda, iyo rero ushyize igitambaro ku mucanga, gishobora gusiga uduce duto twa plastike na fibre udashaka, na byo byangiza isi ninyanja. Bikekwa ko fibre zigera kuri miliyari 4 za ultrafine kuri kilometero kare ziri munsi yinyanja. Izi fibre ziva mubipfunyika bya plastike, amacupa, imyenda hamwe nigitambaro cyo ku mucanga.
Kuramba ntibisobanura ko utagomba gutakaza ihumure. Urashobora kubona igitambaro cyiza cya plastiki kitarimo plastike gikozwe mubikoresho nka hembe na pamba itunganijwe neza, kandi ntabwo irimo plastiki. Urashobora rero kuruhura uburyo bwawe mugihe uzi ko ufasha kurinda inyanja umutekano!
2. Imifuka irambye yo ku mucanga Niba udafite umufuka munini winyanja wuzuye ibintu byujuje ibyifuzo byawe byose, urugendo rwinyanja rwaba rute? Kimwe nibindi bintu byose uzanye, ugomba gukuramo imifuka yose ikozwe muri plastiki. Ngiyo akaga gakomeye iyo ari imyanda iboneka ku mucanga. Umusaruro wa plastike kwisi uracyiyongera, ariko ntibisobanuye ko udashobora kubona umusimbura ukwiye. Shakisha igikapu kinini gikozwe mubikoresho biramba, nacyo kitarinda amazi kugirango ibintu byawe bitagira ingaruka kubintu byose.
3. Amashanyarazi yizuba yizuba ntabwo aricyo kintu cyonyine kibabaza dusiga kubwimpanuka ku mucanga no mumazi. Imiti myinshi iboneka mu zuba ryinshi irashobora kwinjira mu mazi kandi ikangiza cyane urusobe rw’ibinyabuzima byo mu nyanja. Amashanyarazi yizuba atandukanye mubyukuri bitandukanijwe nizuba ryizuba. Ikoresha imyunyu ngugu nka zinc kugirango ibuze izuba. Byongeye kandi, ayo mabuye y'agaciro ntazagira ingaruka mbi ku bidukikije nk'indi miti. Byongeye kandi, Inama y’ibicuruzwa by’umuntu ku giti cye yerekanye ko izuba ry’izuba rifite akamaro nk’izindi mirasire y’izuba. Noneho rero, menya neza ko ufata ibyo bintu mugihe ugenda ku mucanga hagamijwe izuba ryinshi.
4. Ntabwo ari imyanda. Mugihe ugenda ku mucanga, cyane cyane hamwe nabana, ushobora gukenera kuzana ibiryo. Urashobora no gushaka kongeramo ibinyobwa byiza bigarura ubuyanja hagati yo koga kugirango ugumane amazi. Mbere yo kuzana ibiryo cyangwa ibinyobwa ibyo ari byo byose ku mucanga, menya neza ko usobanukiwe n'amategeko yinyanja. Niba ibiryo byemewe, menya neza ko udakoresha plastike hanyuma ushire ibiryo mubikoresho biramba, byongeye gukoreshwa.
Ibikoresho byose bipfunyika (nk'ibikombe bya pulasitike cyangwa impapuro zipfunyika) birashobora guhita bitwarwa n'umuyaga, kandi birashobora kwinjira mu nyanja bigacika muri microplastique. Ibisigazwa by'imyanda hafi y’ahantu ho kurya n’inyanja usanga byuzuyemo imyanda, nibyiza rero kutajyana ibintu byose byajugunywe, kuko bingana na 40% byimyanda ya plastike kwisi.
Umwanzuro Nubwo byumvikana ko kujya ku mucanga bigomba kuba ibintu bishimishije kandi biruhura, guteganya bimwe mbere birashobora gufasha kurinda inyanja yacu igihe kirekire. Nibyiza nibyiza kugura ibicuruzwa mubigo bidakora ibicuruzwa birambye gusa, ahubwo no gushaka ibigo byubaka ejo hazaza harambye binyuze muburyo bwo gufasha.
Mu rugendo rwuzuye rwuzuye rwinyanja, kubona ibintu birambye, bitangiza ibidukikije mubyukuri ntabwo bigoye. Mu isesengura ryanyuma, ntuzicuza gusimbuza igitambaro gishaje nigitambaro kirambye, kizagufasha kuzamura isi ninyanja kandi ube ahantu heza.


Igihe cyo kohereza: Gicurasi-08-2021